وبلاگ جاده خاکی مسیر تجربههای هیجانانگیز
زمان تخمینی مطالعه: ۶ دقیقه
شاهراه اصلی رفت و آمد از شمال به جنوب ایران، سالیان سال مثل اتوبانهای امروزی از کاشان گذر می‌کردند. من طی سفرهایی که از تهران به سمت جنوب داشتم، اهمیت شهر کاشان را احساس کردم. عمق رابطه من و این شهر زمانی احساس شد که با دوچرخه از تهران راهی شیراز بودم و بعد از سه روز به کاشان رسیدم. خیلی بیشتر از قبل شرایط سفر کردن در گذشته را درک کردم و وقتی در خیابانهای شهر رکاب میزدم لبخندی بر لب داشتم و مملو از احساس خرسندی بودم؛ احساس امنیت و شیرینی وصف ناپذیری که هنگام رسیدن به کاشان صد چندان شد.
همان موقع بود که در نظرم مناسبترین سرعت برای دیدن یک شهر، سرعت دوچرخه آمد. این فرضیه مثل خیلی از مواقع دیگر یک فرض عادی و شخصی بود تا اینکه چندی پیش که با رام در کافه هارمونی دیداری تازه کردیم، طبق معمول کتابی همراه داشت و آورده بود تا من هم نگاهی به آن بیاندازم: «اگر به خودم برگردم» نوشته «والریا لوئیزلی». گفت علتی که این کتاب را آوردم جمله‌ای بود که مدتی قبل از تو شنیده بودم و چند روز پیش در این کتاب خواندم! «سرعت مناسب دیدن یک شهر، سرعت دوچرخه است»! جالب بود خب! چیزی که یه نفر بابتش کتاب نوشته تو حسش کردی. قطعا هرکسی این تجربه شیرین را داشته؛ اینکه مصداق جمله‌ای باشد، حقیقتی را خودش تجربه کرده باشد و چیزی را خودش دیده باشد و لمس کرده باشد. این نتیجه برای من در شهر کاشان رقم خورد. شهری که روی کاغذ در حدود ۱۳۰۰ اثر تاریخی و دیدنی دارد.
صادقانه که نگاه میکنم، اگر در شرایط عادی از تهران خارج شوی و به سمت جنوب حرکت کنی، انگار دقیقا میبایست در جایی نزدیک به کاشان بایستی، استراحت کنی، نفسی تازه کنی و ادامه دهی؛ این بیشترین معنا و تصویری است که از کاشان در ذهن من وجود دارد. تا به حال متکدی در کاشان ندیده‌ام، وضعیت مردم در ظاهر بسیار خوب است و شهر یکپارچگی کم‌نظیری دارد. قریب به اتفاق مردم مذهبیاند. اختلاف طبقاتی حداقل در نگاه اول خیلی به چشم نمیخورد و مردم هنوز با هم سلام و علیک دارند و گرم برخورد میکنند. کنار دست مجتبی که نشسته بودم و در شهر دوری میزدیم، به هر خیابانی که وارد میشدیم دستی بلند میشد و دوست من با ایشان چاق سلامتی میکرد! طبق آمار کمترین میزان بیکاری در کاشان است و به لطف گلاب ناب و فرش خوش نقش‌شان، وضعیت معیشت مردمان مطلوب است. چیزی به اسم گرانی حداقل برای من که اهل تهرانم در کاشان کمتر وجود دارد (لطفا گرانیها و وضع کنونی جامعه را در نظر نگیرید، در مقایسه و به طور کلی عرض میکنم)، و خوشبختانه علیرغم پیشرفت و مدرنیتهای که در شهر دیده میشود، هنوز بافت سنتی و قدیمی شهر کاملا حفظ شده و این مهم فقط محدود به بافت فیزیکی شهر نیست و در رفتار مردمان نیز کاملا مشهود است.
از ذکر نام هرکدام از آثار باستانی و دیدنی شهر که بگذرم، تپههای سیلک و تمدن هفت هزار سالهشان، باغ فین و دوران اوج صدر اعظمی امیرکبیر بر ایران و شهر زیر زمینی نوش آباد و تحیر آدمی از آن همه تلاش و نبوغ، همواره در ذهنم آشکارا باقی میماند. بقیه را نیز دیگران به کرات عنوان کردهاند و خود بهتر میدانید.
چند روزی که در شهر باشید و روزگاری بگذرانید، به علت ظهور شاعری فهمیده و مذهبی چون محتشم کاشانی پی خواهید برد… «باز این چه شورش است که در خلق عالم است…»، قریب به پانصد سال است که شعرش در جایجای ایران، در مراسمهای عزاداری دیده و خوانده میشود و گویی بزازانِ همکارش هنوز جایگزین بهتری برای پارچههای عزا در مراسمها پیدا نکردهاند.
در محرم، کاشان یکسره سیاهپوش و عزادار است و این نیز خود جاذبهای برای گردشگران ایرانی و خارجی است. نذریهایشان نیز اغلب پرزحمت و پرملات است. از گوشت لوبیای خوشمزه، ساده و گران‌شان که چقدر باید هم بخورد تا آماده شود گرفته تا چایهای اعیانی با انواع طعمها که عطر و بویش بیشک همیشه در مشامم باقی خواهد ماند.
از قدیم گفته‌اند و شنیدهایم که یکی از راه‌های شناخت مردمان، معامله با آن‌هاست. مازاد بر همه تجربههای خوبی که در کاشان داشتهام، «فروختن» را هم تجربه کردم؛ شاید اسمش دستفروشی باشد یا شاید کاری برای بقا در سفر به اتکا خود و پولی که از همان فروش برای سفر و ادامه راه عایدت میشود. سر کوچه سلطان امیر احمد(ع)، در نزدیکی چند تا از خانههای قدیمی و جاذبههای گردشگری کاشان، بساطم را در کنار دوچرخهام پهن کردم و قبلش از مغازهها و کسبه اطراف اجازه گرفتم. خوشرویی و مرام و مهربانی واژهاییست که از رفتار آنها به ذهنم میرسد؛ نه تنها پذیرفتند، که میزی و مکانی خاص هم در اختیارم گذاشتند و خیار و سرکه، چای و متعلقات، سالاد و نوشابه کنار غذا هم مهمانم کردند. نگویم از باران رحمت الهی موقع غروب و جمع کردن بساطم…
